“Het is belangrijk om de gemeenschap voor ogen te houden,” deelt Guus Timmerman (Stichting Presentie). “Ik bedoel daarmee niet de gemeenschap op basis van gedeelde waarden en normen, maar juist de relaties die er zijn tussen mensen. Het feit dat je hier samen zit, samen koffie drinkt, en dat we dag morgen weer samen willen doen.” Hij deelt hoe we keer op keer weer kunnen blijven werken aan verbinding.

Nieuwe situatie

“Ik sprak gisteren iemand die zei: ‘Er is een kille wind opgestoken’, de wind van de PVV. Maar niet voor iedereen is het kil. Wat je beter kunt zeggen is: ‘We zitten met elkaar in een nieuwe situatie na de verkiezingen.’ Iedereen is vervolgens vrij om zelf te voelen wat deze nieuwe situatie voor hem of haar betekent.

In gesprekken zou ik benadrukken dat we bij elkaar zijn en bij elkaar willen blijven. Het is misschien wel goed om te onderzoeken waar we van mening verschillen, zolang het maar gebeurt vanuit verbinding en relatie.”

Zorgen serieus nemen

“Vervolgens zou ik zeggen: neem de ander serieus in zijn of haar zorgen. Vraag de ander ook om zijn of haar zorgen concreet te maken. Bijvoorbeeld: ‘Ik maak me zorgen om mijn kinderen die niet aan een woning kunnen komen.’

Belangrijk is om het delen van zorgen in dienst te stellen aan het verdiepen van de relatie, van de verbinding. Niet om te overtuigen. Wat hierin kan helpen is om een onderscheid te maken tussen de ervaring ( ‘mijn dochter krijgt maar geen woning’) de verklaring die je hiervoor hebt (‘dat komt door de buitenlanders’). De verklaring of conclusie die je trekt, dat is open voor discussie. In een gemeenschap waarin onderling vertrouwen is, kun je van elkaar zeggen: ‘Goh, wat denk jij ervan? Mijn ervaring is anders.’

Ik kan mij voorstellen dat je in een groepsgesprek om een gegeven moment ook expliciet op tafel legt: hoe kunnen we bij elkaar betrokken blijven? Hoe kunnen we met elkaar in gesprek blijven, op zo’n manier dat we hier ook morgen gezellig koffie kunnen drinken? Esra Altmis (Stichting Ik Wil in Eindhoven) geeft in dit artikel een aantal mooie tips over hoe je de communicatie open houdt.”

Discrimineren

“Sommige dingen kun je beter even niet zeggen, vooral dingen die te algemeen zijn helpen vaak niet. Dingen als: ‘Wij zijn hier heel tolerant en gastvrij.’ Laten we maar even afwachten of we dat echt zijn! In een discussie waarin iemand iets deelt vanuit een zorg, kan je er niet buiten stappen en zeggen: ‘Wij hebben hier de regel dat we niet discrimineren.’ Dat is nu even niet relevant.

Je kan wel inbrengen: ‘Wij zitten hier met elkaar aan tafel. Als je zegt ‘Alle zwarte mensen moeten het land uit’, dan doet dat iets met de zwarte mensen die hier aan tafel zitten. Hoe kunnen we stilstaan bij wat het betekent als je zoiets zegt?’”

De ander begrijpen

“Het kan heel waardevol zijn om je repertoire van hoe je anderen kan begrijpen te vergroten. Om je te verdiepen in de leefwereld van de ander en dat meenemen in wat je doet. Soms moet je daarvoor even over je eigen morele oordeel heen stappen.

Gisteren keek ik de eerste aflevering van de documentaireserie ‘Eigen volk eerst’. In deze serie begeeft Sahar Meradji zich onder mensen die als extreemrechts worden bestempeld en laat hen gewoon aan het woord. Wat zijn je zorgen? Hoe kijk je er tegenaan? Wat is dan je ervaring, waarom zeg je dat dan zo? Ik wil iedereen aanraden: ga deze serie kijken!

Daarnaast kan het heel verbredend zijn om jouw situatie te bespreken met een collega of iemand van een ander inloophuis.”

Op 18 december van 15.30 – 17.00 organiseren Netwerk DAK en Stichting Presentie een webinar ‘Relationeel werken in tijden van polarisatie’. Tijdens deze webinar delen we ervaringen en zorgen, gaan we in gesprek en reflecteren we op wat relationeel werken betekent in tijden van polarisatie. Aanmelden kan hier: https://forms.office.com/e/Sas2Ga6avf 

Wil je even sparren over jouw situatie? Bel met onze collega Naomi van Berkel (0629274615).