Hoe kun je in coronatijd op nieuwe manieren bezoekers bereiken? “Presentie gaat niet om bewegen, maar om bewogen zijn,” stelt Andries Baart, grondlegger van de presentietheorie en hoogleraar presentie en zorg. Hij pleit voor de bewogen presentiebeoefenaar waarin niet de eigen plannen en creatieve ideeën centraal staan, maar het tempo van de ander. Lees hier de terugblik van de studieochtend ‘Presentie, ga erop uit!’

Het afgelopen jaar was het voor inloophuizen vaak erg moeilijk present te kunnen zijn bij die mensen aan wie ze aandacht wilden geven. Tegelijk waren er ook inloophuizen waar, ondanks de beperkingen die er waren vanwege de coronamaatregelen, creativiteit ging stromen. Er kwam oog voor nieuwe mogelijkheden en vormen om bezoekers te bereiken. Tijdens de studieochtend Presentie, ga erop uit! Van inloop naar uitloop tijdens en na corona van Netwerk DAK reflecteren deelnemers over deze nieuwe vormen van presentie.

Bewogen zijn

Presentie gaat om het oppakken van de beweging van degene voor wie we er willen zijn, legt Andries Baart uit. Juist in coronatijd is dat belangrijk. “Je moet je afvragen: Wat is iemands eigen tempo, richting, ritme, waar trekt iemand naar toe, waar vlucht iemand van weg? Pas als je die vragen stelt, ga je echt leren zien wat iemand anders bezighoudt, leren zien wat het verlangen van de ander is, wat de ander kan of juist niet kan.” De uitdaging voor veel presentiewerkers, ziet Baart, is om je volledig over te kunnen geven aan het tempo van de ander. Bij het opzetten van nieuwe initiatieven moet deze kernwaarde niet vergeten worden. “Zit maar niet in over je eigen beweging,” raadt Baart de deelnemers aan, “maar ontdek hoe je de bewogenheid van de ander kunt oppikken.”

Hij heeft daarbij speciale aandacht voor de mensen die worstelen met de situatie, het niet volhouden. “Inloophuizen, buurtpastoraat, presentiewerkers hebben de taak om verbinding te maken met mensen die eenzaam zijn, boos zijn, die niet zitten te wachten op een gezellige activiteit. Daarin ligt een grote opgave.”

Alles laten vallen

Drugspastor Zwanine Siedenburg heeft dit in levende lijve ondervonden. De afgelopen maanden bezocht ze met een busje de bezoekers die ze normaal in het inloophuis ontmoet. Ze merkte dat haar plannen en ideeën niet altijd aansloten bij de behoeftes van de mensen om haar heen. “Dan moet je als presentiewerker direct kunnen schakelen,” aldus Siedenburg. “In de kerstperiode had ik een creatief plan. Ik had een bevriende kok geregeld en ging mensen ophalen voor een feestelijk kerstdiner in de bus. Ik ging langs bij een meneer die ik al lange tijd niet had gezien. Toen ik bij hem voor de deur stond, bleek dat hij heel verdrietig was om persoonlijke dingen die er in zijn leven gebeurden. Hij zat helemaal niet te wachten op een feestelijk kerstdiner. Toen heb ik alles laten vallen om gewoon een half uur te praten met deze man over wat hem bezig houdt. De telefoontjes en appjes van mijn kok heb ik genegeerd.”

De coronatijd heeft Siedenburg ook veel gebracht. “Ik heb veel meer persoonlijk contact met mensen. Er kan vreselijk veel loskomen in één diepgaande ontmoeting, ik ben veel intensiever gaan werken.”

Vertragen

“Eigenlijk heeft de corona ons helemaal platgelegd,” reflecteert Marchien Timmerman, teamleider en docent bij Windesheim en trainer presentie. “Routines vallen plat, onze vertrouwde manieren van werken waren opeens niet meer mogelijk. We moeten onszelf vertragen, hernemen.” Timmerman nodigt de deelnemers van de studieochtend uit om niet alleen zelf als presentiewerker mensen te bereiken, maar ook mensen aan elkaar te verbinden. “Laat mensen samen koken, wandelen, elkaar ontmoeten. Daar hebben mensen altijd wat aan. En als wij naar huis zijn, gaat het werk door.”

In coronatijd is het extra belangrijk is om ook goed op jezelf te passen. “Op de een of andere manier bracht corona ons in een stand: we moeten van alles doen,” ziet Timmerman. “Ik houd een hartstochtelijk pleidooi om ook aandacht te hebben voor zelfzorg. Dit kan in de vorm van collegiale uitwisseling, elkaar bevragen, maar ook in de vorm van eigen reflectie. In die stilte en ruimte blijven we dicht bij onze eigen waarden, ons eigen geloof en onze eigen inspiratie. Dat is een must om dit werk vol te blijven houden.”

Bekijk de opname van de studieochtend hier op YouTube. Wil je zelf reflecteren op presentie tijdens en na corona? Op 4 november 2021 krijgt de online bijeenkomst “Presentie, ga erop uit!” een vervolg.

gepubliceerd: 21 april 2021