Wij hebben dit gesprek midden in de ‘coronatijd’. “Een onthullende tijd,” zegt Derk, “waarin problemen bloot zijn komen te liggen die we anders op de radar nooit hadden gezien. Het grijze en zwarte circuit is zichtbaar geworden, alsof er een deken vanaf werd getrokken. De normaal gesproken ‘niet-zichtbaren’ kwamen meer in beeld. Mensen die hier ‘zwart’ aan het werk waren, vluchtelingen en ongedocumenteerden. Maar ook mensen in grote armoede, arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa.”

Buiten het systeem vallen

De mensen die ‘niet gezien worden’, staan niet geregistreerd in het (gemeentelijke) systeem. Derk: “En als je niet gedefinieerd bent, besta je niet. Kun je nergens aanspraak op maken, van geen enkele regeling gebruikmaken. De radar is zo afgesteld dat ze niet gesignaleerd worden. Voor alle duidelijkheid: er zijn ook mensen die niet opgemerkt wíllen worden, omdat er anders dingen van hen worden verwacht die zij niet willen.”

Een stem voor ‘onzichtbaren’

Met veel van deze mensen heeft Stek wél contact. “Wij zijn voor hen vaak een belangrijke steun. Wij geven door wat er speelt en wat we zien, aan mensen van de gemeente, aan andere organisaties. Zo zijn we mede een stem voor hen, als een van de weinige partijen in de stad die voor hen nog iets kunnen doen. Wij proberen te laten zien wat het betekent om ‘onzichtbaar’ te zijn en nergens recht op te hebben. We moeten ervoor waken dat onze maatschappij een groep ‘onaanzienlijken’ creëert, zoals India vanuit het kastenstelsel nog steeds de ‘onaanraakbaren’ kent.”

Oplossen, communiceren, ervaren

Zo komen we op wat Stek (onder veel meer) in de stad doet. Derk: “Wij proberen om in ons werk mensen zichtbaar te maken en verbindingen te leggen tussen verschillende groepen mensen. Door bijvoorbeeld te laten zien dat het (registratie)systeem dat de gemeente hanteert, niet dekkend is. Voorbijgaat aan hele groepen mensen. Dat het voor velen niet werkt.

En dan ontstaat er een nieuw gesprek. Want we willen niet alleen dingen oplossen, maar er ook over communiceren. We zoeken het gesprek over wat we zien en signaleren, hoe dingen ontstaan en hoe we zaken kunnen voorkomen en beter kunnen doen. Vaak denk ik hoe goed het zou zijn als ambtenaren en beleidsmakers drie uur per week vrijwilligerswerk zouden doen bij een van de gesubsidieerde organisaties. Puur om meer voeling te krijgen met de realiteit van mensen die meestal niet zo in beeld zijn of komen, om een breder blikveld te ontwikkelen voor de werkelijkheid.”

Tekst: Jan Booij
Beeld: Henriëtte Guest

Dit is het begin een diepgaand interview met Derk Stegeman. Lees het volledige interview op www.diversdenhaag.nl/derk-stegeman. Divers Den Haag is een samenwerking van organisaties die actief zijn in belangenbehartiging, maatschappelijke dienstverlening, sport, welzijn, zorg, cultuur, onderwijs en bij de overheid in Den Haag.