Michelle van Tongerloo werkt voor de Pauluskerk Rotterdam als straatarts. Zij vertelt: “Ik heb de afgelopen jaren de problemen echt enorm zien toenemen. Het aantal dakloze mensen dat ik iedere week zie is ontzettend groot. Ik heb een bomvol spreekuur en dan worden er ook nog eens elke dag spoedgevallen naar mij geleid. Zo was het vroeger echt niet.

Eerder zag ik met name ongedocumenteerde mensen, dat is radicaal veranderd. Tegenwoordig zit mijn spreekuur vol met Rotterdammers. Gewone mensen die vastlopen in de maatschappij. Daarnaast zie ik ook heel veel Oost-Europese migranten voor wie in de samenleving geen correct vangnet wordt geboden. Dat was een aantal jaar geleden niet zo.”

Politieke keuzes

Waar is de toename aan dak- en thuislozen door ontstaan? “Er zijn meerdere oorzaken aan te wijzen voor de grote toename in dak- en thuislozen,” vertelt De Vries. Hij legt uit dat dakloosheid voortkomt uit een complex samenspel tussen persoonlijke factoren, dingen die gebeuren in het leven van mensen, en politiek beleid en de keuzes die daarin worden gemaakt.

“Als je kijkt naar de politiek, zie je dat er allerlei keuzes zijn gemaakt die ertoe hebben geleid dat het aantal dakloze mensen enorm is toegenomen in de laatste jaren. Op het gebied van zorg, bestaanszekerheid, wonen.”

Complex systeem

Op de woningmarkt is het aantal betaalbare, passende woningen onvoldoende. Maar daarnaast spelen is er ook een crisis in de bestaanszekerheid van mensen. De Vries: “Mensen, zeker met een laag inkomen, hebben te maken met een flexibele arbeidsmarkt die hen niet gunstig is. Nulurencontracten, flexibele contracten, te weinig inkomen om van rond te komen. Dat is een groot probleem.

Maar ook als je kijkt naar de sociale zekerheid en de bijstand: daarvoor is er een enorm complex systeem ontworpen waarin mensen de weg krijt raken, bestraft worden, toeslagen gezien worden als een gunst in plaats van een recht.”

Stigma

Het beeld van een dakloze is vaak nog steeds: een oude man die slaapt onder een brug, met tassen vol spullen naast zich en veel jassen aan. We weten inmiddels dat er een hele grote groep mensen is die wel in dakloosheid leven, maar die er niet op deze manier uitzien, legt De Vries uit.

“Zij slapen niet per se buiten, maar misschien bij vrienden op de bank, in vakantiewoningen, in instabiele huisvesting zoals antikraak of sloopwoningen. Hier kunnen ze geen waardig leven opbouwen. Ook deze mensen zijn dakloos. Het beeld van hoe dakloosheid eruitziet is in de samenleving aan het veranderen.”

Meer weten? Kijk de aflevering van De Sociëteit hier terug