Column Ubuntuhuis – Geef dakloosheid een gezicht

Hoe kan kunst ondersteunen om dakloosheid een gezicht te geven? Harri van Ruitenbeek, coördinator bij het Ubuntuhuis, schreef een column over zijn ervaring. Hij liet samen met kunstenaar Daisy Ranoe een geluid horen tegen dakloosheid.

 

“Ik denk dan toch wel aan mensen die vies zijn, en ook een beetje eng. Ze zijn vaak dronken, en ik voel me dan onveilig.” Dat zei een stempelaar, lichtelijk beschaamd, waaraan we vroegen waaraan ze moet denken bij het onderwerp dakloosheid.

Vanuit het Ubuntuhuis, ons inloophuis in Utrecht voor voornamelijk ongedocumenteerde mensen, hadden we samen met Daisy Ranoe een doek uitgelegd. Een kunstwerk waarbij zij voor elk dakloos persoon in Nederland een stempel wil zetten om zo dakloosheid tastbaar en zichtbaar te maken. Voor ons een manier om het gesprek aan te gaan met wijkbewoners en toevallige voorbijgangers, voor haar een eerste keer om dit bij een inloophuis te doen. Dakloze bezoekers zetten zelf stempels, maar ook voor de voorbijgangers kreeg dakloosheid zo gelijk een gezicht.

De vrouw zette stempels op het doek en we raakten in gesprek – een lang gesprek. Zo lang zelfs dat een oplettende bezoeker van het Ubuntuhuis ons thee aanbood. ‘Ja, lekker’, zeiden we, en iets later kwam hij het brengen. De vrouw vertelde ondertussen dat ze niet wist dat de in- en uitlopende bezoekers veelal dakloze mensen waren. Die voldeden helemaal niet aan haar verwachting: ze waren niet vies, niet eng en niet dronken. Met één kopje thee zág je haar mening over dakloze mensen bijgesteld worden. Dat zei ze er dan ook eerlijk bij. 

Voor iedereen was dit een bijzondere middag. Sommige mensen bleven lang in gesprek, andere zette een stempel en liepen gelijk weer verder. De kracht van het kunstwerk in combinatie met de aanwezige bezoekers verbaasde ons allemaal. Een geslaagde middag, waar we met veel plezier op terugkijken en samen 660 stempels zette. Zo maakten we samen een verschil en maakten we dakloosheid zichtbaar in de wijk.