In het project Luisterkracht ontmoet een aantal mensen met ervaringskennis en een aantal mensen met beslissingsmacht elkaar gedurende een langdurig traject. Tijdens deze maandelijkse bijeenkomsten delen de mensen met ervaringskennis hun ervaringen, wijsheid, vragen en knelpunten met elkaar en met de mensen met beslissingsmacht. Het doel is om hoofden, harten en handelen duurzaam te veranderen.

Mensen met een ervaringsverhaal zijn deskundig

Mensen die dak- of thuisloos zijn, en mensen die in hun dagelijks leven te maken hebben met uitsluiting of armoede, weten uit eigen ervaring hoe frustrerend het is om geen of weinig invloed te hebben op hun eigen situatie. Vaak zien zij hun problemen als persoonlijk falen, terwijl in de praktijk het vaak het beleid is dat tekort schiet. Zij weten allemaal uit eigen ervaring wat knelpunten zijn in het beleid en hebben ideeën over dit aangepast of opgelost zou kunnen worden. Het is daarom belangrijk dat zij door mensen met beslissingsmacht werkelijk worden gehoord.

Mensen met beslissingsmacht leven in een andere wereld

In Nederland wordt beleid vaak ontwikkeld en vormgegeven door professionals die zelf niet uit eigen ervaring weten wat het is om in armoede te leven. Het project Luisterkracht biedt hen de unieke ervaring om langere tijd op te lopen met mensen met ervaringskennis, om hen zo als mens te leren kennen en te ontdekken wat armoede in het leven van alledag betekent. Iedereen die met en voor mensen in armoede of kwetsbare situaties werkt, is welkom om bij Luisterkracht aan te sluiten. We denken hierbij aan politici, wethouders, beleidsambtenaren, werkgevers, leidinggevenden bij GGZ, woningbouw of politie, welzijnswerkers, religieus leiders of ambtenaren met als aandachtsgebied wonen, schuldhulpverlening of sociale zaken.

Ontmoetingsgroepen Luisterkracht

In de eerste fase van Luisterkracht wordt er gestart met een groep van twaalf tot vijftien mensen met verschillende verhalen en ervaringen. Samen met een procesbegeleider leren ze elkaar een half jaar lang kennen en oefenen ze met het delen van hun verhalen. Samen bespreken ze wat er gemeenschappelijk is in hun verhalen, maar ook waar het botst. Ze bevragen elkaar en werken aan onderling vertrouwen.
In de tweede fase van Luisterkracht committeren mensen met beslissingsmacht zich om een jaar lang maandelijks een ontmoeting met deze groep ervaringsdeskundigen te hebben. Eerst werken zij gezamenlijk aan vertrouwen en leren zij elkaar kennen, daarna worden persoonlijke ervaringen en relevante thema’s gedeeld en met elkaar uitgediept, en tot slot wordt er gezamenlijk gezocht naar mogelijke oplossingen en veranderingen die nodig zijn.
Deze aanpak is geen eenvoudige aanpak waarin je even snel het beleid zult veranderen. Het is een taai en traag proces, waarbij harten, hoofden en handelingen diepgaand zullen veranderen. Luisterkracht gelooft in de kracht van ontmoetingen waarin rollen doorbroken worden, mensen elkaar in de ogen kijken en werkelijk naar elkaar luisteren.

Laat oma thuis, neem LSD mee

Het belangrijkste uitgangspunt in deze ontmoetingen is heel eenvoudig: laat OMA thuis, neem LSD mee. Laat  OMA thuis: Oordelen, Mening geven, Adviseren. Neem LSD mee: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen. Door met deze luisterende houding present te zijn, ontstaat er veel moois. Het is dus de kunst om niet van te voren alles al vast te leggen, maar veiligheid te bieden in het proces, waardoor er ruimte is en komt.

Verandering van hoofd, hart en handelen

Binnen Luisterkracht delen de ervaringsdeskundigen hun ervaringen, waarin doorzettingsvermogen, innerlijke kracht en creativiteit vaak dwars door de ervaringen van stuklopen, teleurstelling en frustratie heenlopen. Grote uitdaging is om niet direct met schuldvraag, analyse of oplossingen te komen, maar te luisteren en door te vragen naar wat dit voor de betreffende personen betekent. Het gaat er hierbij om werkelijk gezien en gehoord te worden, en niet als nummer of probleem gedefinieerd.
Daarna(ast) delen de mensen met ervaringskennis hun wijsheid en denken ze mee over dat wat er nodig is om hun situatie te veranderen en te verbeteren. De mensen met ervaringskennis en de mensen met beslissingsmacht gaan gezamenlijk het proces aan van het zoeken en definiëren van oplossingen, en de mensen met beslissingsmacht raken ervan doordrongen dat al hun denken en handelen voortdurend getoetst zou moeten worden aan de mensen die hier in de praktijk mee te maken hebben.

“Nothing about is, without us, is for us”

De benadering van Luisterkracht is geïnspireerd door het Schotse initiatief Poverty Truth Network, waar op een vergelijkbare manier al meer dan vijftien groepen van start zijn gegaan. Kenmerkend in deze benadering is het uitgangspunt: “Nothing about is, without us, is for us”. Het gaat er hierbij niet om ervaringsdeskundigen een stem te geven, die stem hebben ze namelijk allang, maar mensen met beslissingsmacht te ondersteunen werkelijk naar deze ervaringen te luisteren.
Mensen met ervaringskennis hebben een centrale rol in het verwoorden van hun ervaringen, kennis en levenswijsheid. Met dit model als voorbeeld, wordt Luisterkracht binnen de Nederlandse context vormgegeven en verder ontwikkeld. Meer informatie: https://povertytruthnetwork.org/

Een unieke kans

Op het moment dat rollen worden doorbroken, en mensen elkaar werkelijk zien als (mede)mens, gebeurt er iets moois. Ontmoetingen van mensen met een verhaal samen met mensen van invloed zijn dan ook een unieke kans om iemand te ontmoeten die je in jouw eigen leven niet zomaar tegenkomt. Dit geldt zowel voor de mensen met een verhaal als voor de mensen met invloed: je ontmoet een ander, van mens tot mens, van hart tot hart. En dit doe je, zonder dat je vastgepind wordt op je rol, op je afkomst, op je functie, op je tekort of op dat wat je kunt geven.

Meedoen?

Op meerdere plekken in Nederland is Luisterkracht van start gegaan, en andere plekken staan in de startblokken om te beginnen. Wil jij zelf een traject Luisterkracht opzetten in jouw eigen woonplaats? Wil je meer weten over de opgedane ervaringen? Of wil je graag aansluiten bij één van de lokale groepen? Neem contact op met metafloor@netwerkdak.nl