LIVING LIBRARY

Durf jij je ‘vooroordeel’ te ontmoeten?

Een gesprek  van vijf minuten kan voldoende zijn om het beeld dat je van iemand had, volkomen te veranderen. De Living Library maakt zulke gesprekken mogelijk. Tijdens een Human Library lees je een levend boek. Mensen delen hun persoonlijke verhaal en waar ze concreet tegenaan lopen.
In de Living Library lees je geen boeken, maar mensen. Klopt wat we denken over mensen op basis van de buitenkant wel met de werkelijkheid? Dat kun je ontdekken door in gesprek te gaan met een van de levende boeken: personen waarover veel vooroordelen bestaan of die te maken krijgen met uitsluiting. Door mét in plaats van over deze mensen te praten, ontstaat uitwisseling van kennis en wederzijds begrip.
De regels van de Human Library zijn duidelijk: Je mag het levende boek twintig minuten lenen, je mag het niet mee naar buiten nemen en moet het uiteraard onbeschadigd terugbrengen. Voor de rest mag je elkaar alles vragen en zeggen wat je wilt, zolang het met respect gebeurt. “Door open met elkaar in gesprek te gaan, kunnen we ons van vooroordelen bewust worden en ons handelen aanpassen. Dat is een eerste stap richting wederzijds respect en acceptatie”, meent Martijn Bergsma, initiatiefnemer van de Nederlandse editie.

Ontmoeting

Ontmoeting staat centraal bij de Living Library. De ontmoeting is nadrukkelijk niet bedoeld als ‘verhalen vertellen’, maar als een echte dialoog. Ook de lezer komt aan het woord en kan gericht vragen stellen. Zo’n gesprek vraagt om kwetsbaarheid van beide gesprekspartners.
Het levende boek stelt zich kwetsbaar op door – persoonlijke – vragen te beantwoorden. Maar ook de lezers moeten een drempel over. Aan het begin van het gesprek zijn de lezers vaak nog aftastend, ze vinden het spannend op vragen te stellen.

Door open met elkaar in gesprek te gaan, kunnen we ons van vooroordelen bewust worden en ons handelen aanpassen.

Om de ontmoeting in goede banen te leiden heeft de organisatie van de Living Library een aantal rechten omschreven voor de lezer en het boek. Rechten zijn bijvoorbeeld: ‘Boeken en lezers hebben het recht om met respect behandeld te worden’, ‘Boeken en lezen hebben het recht iedere vraag te stellen’, maar ook: ‘Boeken en lezers hebben het recht om een vraag niet te beantwoorden als zij dat niet willen.’

Verandering

Zelfs een kort gesprek, waaraan mensen vrijwillig deelnemen, kan voldoende zijn om de houding van de bezoekers ten aanzien van de minderheidsgroep te verbeteren. Dat is de conclusie van Anna Handke, masterstudent Psychologie, die in 2017 onderzoek heeft gedaan naar de Living Library. In hoeverre dat ook daadwerkelijk gebeurt hangt wel af van de kwaliteit van het gesprek.
De doelen van de Living Library zijn onder andere: het creëren van ruimte voor dialoog en begrip; het delen van ervaringen van mensen die te maken hebben met stereotypering, vooroordelen, stigmatisering, uitsluiting en discriminatie; en het ontwikkelen van een houding van openheid en acceptatie van mensen die ‘anders’ zijn.

Meedoen

Zijn er bij jou in het inloophuis bezoekers die graag als levend boek hun persoonlijke verhaal willen delen? Kijk of er in jouw stad Living Libraries worden georganiseerd! Meer informatie: https://livinglibrary.nl/

Geïnspireerd?

Of zou je liever zelf een ontmoeting organiseren geïnspireerd op de werkwijze van de Living Library? Organiseer bijvoorbeeld een thematische ontmoetingsmiddag gekoppeld aan een maatschappelijk actueel onderwerp. Mooie aanknopingspunten zijn daarvoor nationale dagen als Wereldvluchtelingendag, Internationale dag voor de uitroeiing van Armoede, Werelddaklozendag of de Week tegen Eenzaamheid. Benader in aanloop van het evenement de lokale media, die bijvoorbeeld alvast één van de levende boeken voor een artikel kunnen interviewen.

Praktisch

Hoe kun je er als organisator voor zorgen dat er een diepgaand gesprek op gang komt? Leg op tafel alvast een aantal kaartjes met mogelijke gespreksonderwerpen en vragen. Deze briefjes kun je samen met de levende boeken opstellen. Een aantal voorbeelden:
– Wat heeft de afgelopen week een lach op je gezicht gebracht?
– Waar maak je je zorgen over?
– Wat kan de overheid voor jou doen om je leven wat makkelijker te maken?
– Wat is je levensmotto?

Aanrader

Hoe kun je ontmoetingen tussen twee personen inzetten om (beleids)verandering te bewerkstelligen? Organiseer een besloten ontmoetingsmiddag voor ‘mensen met invloed’, zoals lokale politici, wethouders, beleidsmakers, religieuze leiders, leidinggevenden uit zorg, dienstverlening of bedrijfsleven. Door in gesprek te gaan met mensen met verschillende achtergronden kunnen vooroordelen worden doorbroken en nagedacht over oplossing. Denk aan iemand die zijn baan of huis is kwijtgeraakt, mensen met een andere culturele achtergrond, laaggeletterden of éénoudergezinnen die afhankelijk zijn van een uitkering. Sluit in je keuze voor de levende boeken aan bij wat er speelt in de gemeenteraad.

Valkuil

Het doel van de persoonlijke ontmoetingen is niet om enkel naar het verhaal van de ander te luisteren. Tijdens elk gesprek staat centraal dat mensen hun verhaal delen rondom de uitsluiting die ze ervaren en vertellen waar ze concreet tegenaan lopen. Het is belangrijk om zowel de mensen met een verhaal, als de mensen met invloed hier van te voren over in te lichten. Door de gesprekken te sturen, kun je ervoor zorgen dat er tijdens het gesprek écht wordt gewerkt aan het doorbreken van vooroordelen.
Een belangrijk aspect hierin is het selecteren van de mensen die hun verhaal delen. Vraag mensen die niet alleen hun eigen verhaal willen vertellen, maar ook kunnen reflecteren en hun persoonlijke verhaal kunnen koppelen aan een groter maatschappelijk probleem. Een tip om mee te geven aan de levende boeken: deel niet alleen je frustratie en wat je moeilijk vindt, maar vertel ook wat je dromen zijn, waar je blij van wordt en waar je op hoopt.
Netwerk DAK gelooft in de kracht van ontmoetingen tussen mensen met een verhaal en mensen met invloed, waarin luisteren, respect en wederzijds vertrouwen centraal staan. Meer informatie of zelf aan de slag? Neem contact op met projectleider Meta Floor via metafloor@netwerkdak.nl.