De maatregelen die werden genomen om het coronavirus in te dammen, raakten het diaconale werk in het hart. Het werd uiterst moeilijk om mensen te ontmoeten en plekken te bieden om op adem te komen. De Protestantse Theologische Universiteit onderzocht hoe diaconale organisaties hiermee omgingen en vroeg zich af wat we hieruit over diaconaat kunnen leren.

Thijs Tromp en Erica Meijers bundelden hun bevindingen in het artikel Diaconaal werk tijdens de tweede Coronagolf. Het artikel kwam tot stand na bijeenkomsten en gesprekken met medewerkers, directie en bestuursleden van inloophuizen, buurtpastoraat en straatpastoraat. De creativiteit die tijdens de eerste lockdown werd getoond om te zoeken naar alternatieven was afgenomen en de uitzichtloosheid van de situatie leidde tot vermoeidheid bij medewerkers, vrijwilligers en bezoekers. Desondanks werd er nog steeds geïmproviseerd, bijvoorbeeld om de gevolgen van de avondklok op te vangen in voorzieningen voor nachtopvang. Veel activiteiten gingen door, zij het in aangepaste vorm.

Eerste coronagolf
Eerder publiceerden Tromp en Meijers het artikel Diaconaal werk in de eerste 4 maanden van de Coronacrisis – De pandemie onthulde bestaande sociale kwetsbaarheid en machtsverhoudingen. Hierin lezen we dat diaconale organisaties verheugd waren over nieuwe, positieve samenwerking met welzijnsorganisaties, lokale overheid en andere diaconale initiatieven. Ineens was er ruimte voor ongebruikelijke maatregelen in plaats van het procedureel wantrouwen.

Hoe verder
Er is nog veel onzeker. Gaan de vaccinaties meer ruimte geven om elkaar weer te ontmoeten? Komt er meer ruimte voor een humane opvang van thuis- en daklozen? Gaat de arbeidsmarkt weer aantrekken, ook in het informele circuit? Komen de vrijwilligers weer terug? Wie hebben er langdurige schade opgelopen door de maatregelen? We kunnen verwachten dat een aantal typisch corona-gerelateerde fenomenen naar de achtergrond zullen gaan, zoals de beperking in fysieke ontmoetingen en het gebrek aan banen in het informele circuit.

Het is echter wel zeker dat de bestaande zwakten in de samenleving, die door de coronacrisis zo scherp aan het licht zijn gekomen, zullen blijven bestaan en dat de gevolgen daarvan nog lang voelbaar zullen blijven. Bijvoorbeeld de problemen bij de opvang van daklozen, alsmede de kwetsbare positie van arbeidsmigranten en ongedocumenteerden. De belangrijkste conclusie: gesprek en samenwerking is nodig om blijven in te spelen op deze thema’s. De vertegenwoordigers van de diaconale organisaties willen graag een gezamenlijke lobby in de richting van de overheid en de kerken, om de schrijnende nood die zij zien, met klem onder de aandacht te brengen.

Lees het artikel ‘Diaconaal werk tijdens de tweede Coronagolf’ hier.

Lees hier het artikel ‘Diaconaal werk in de eerste 4 maanden van de Coronacrisis.
Lees ook: Maaltijden in Covid-tijd. Hoe kerken in Amsterdam Zuidoost noden lenigen terwijl andere hulp structureel uitblijft, een onderzoek van de Protestantse Theologische  Universiteit.

Dr. Thijs Tromp is bijzonder hoogleraar diaconaat aan de Protestantse Theologische Universiteit, locatie Amsterdam. Dr. Erica Meijers is universitair docent diaconaat aan dezelfde instelling, locatie Groningen.